jaarboek Ganymedes-18

De stijgende lijn die ik de laatste jaren meende te bespeuren in de Ganymedes-bundels blijkt zich nog steeds door te zetten. Nummer 18 was de beste tot nu toe (alleen nummer 13 komt in de buurt) en bevatte geen enkel verhaal van mindere kwaliteit . Het enige verschil tussen de verhalen en gedichten was tussen goed en fantastisch. Details dus. Ook het evenwicht in de bundel was sterk, met verschillende vormen SF, horror en magisch realisme. Opvallend is het aandeel SF in deze bundel en de kwaliteit daarvan. Het suggereert voor mij dat dit lang verguisde genre (in het Nederlandse taalgebied althans) weer in opkomst is. In mijn optiek zou iedere liefhebber van Nederlandse genreverhalen deze bundel moeten aanschaffen en lezen. Ook de fans van fantasyboeken die de festivals aflopen. Ze vinden in deze bundel naast verhalen van oudgedienden als Tais Teng en Jaap Boekestein (die recent hun eerste Ziltpunkbundel lanceerden), Remco Meisner, Paul van Leeuwenkamp en Mike Jansen (met net een nieuwe fantasyroman op zijn naam), bijdrages van in opkomst zijnde auteurs als Roderick Leeuwenhart (bekend van de Pindakaas en Sushi-verhalen), Pen Stewart (onder andere van Wintercode), Anthonie van Holslag (die meerdere horrorverhalenbundels op zijn naam heeft en de thriller Toevluchtsoord), Debby Willems (die een Splinter heeft geschreven) en Jasper Polane (van de verbeeldingsvolle Onzichtbare Maalstroom-reeks). Maar daarnaast is er ruimte voor nieuwe schrijvers die zich hier presenteren en niet onderdoen voor de rest.
De bundel begint met een verhaal van oudgediende Teng en Roderick Leeuwenhart die de kans had met zijn held samen te werken. Het werd een levendig SF-verhaal in een fantastische setting. Het verhaal was relatief eenvoudig, maar werd ondersteund door stevige speculatie en om het einde moest ik grijnzen. Een sterke opening. Het verhaal van Jan Kuipers was mooi geschreven, met veel mooie beelden, maar het einde was wat open voor mijn smaak. Ik zie dat de verhalen van Kuipers kwaliteit hebben, maar ik kan ze toch helaas wat minder waarderen. De bijdrage van Max Moragie was een klassiek SF-verhaal dat vooral sjeu kreeg door de goed beschreven exotische locatie en het sterke einde. Misschien had het iets korter kunnen zijn, maar dat is muggenzifterij. 'De hoelahoepmoord' van Pen Stewart was een mooi geval van bovennatuurlijke horror, dat speelde met perspectieven en door geen definitief antwoord te geven de spanning hoog opvoerde. Ik vond het beter dan de SF-verhalen die ik van haar heb gelezen. 'De planeet van de luchtscheepsbouwers' las als een fabel. Kort, maar krachtig. Remco Meisner is van de partij met een ironische bijdrage waarin hij zijn mening niet onder stoelen of banken steekt. Met leuke details gevuld (zoals de Tesla's). Nieuwe schrijfster Joke Adam is van de partij met een leuk SF-verhaal over geautomatiseerde oorlogsfabrieken. Het einde had misschien een sterkere twist kunnen hebben, maar ik kon het wel waarderen. Het verhaal van Eddy Bertin stamt uit 1981 maar had ook vandaag de dag geschreven kunnen zijn. Horror van de bovenste plank, met sterke karakters en een geweldig einde. Zijn positie als een van de 'grand old men' van het Nederlandse genre is volledig verdiend en het is fijn dat deze Ganymedes een terugblik bevat op zijn carrière en zijn verhalen. Goede gedichten (waaronder een van mij) worden gevolgd door de bijdrage van Paul van Leeuwenkamp. Hij combineert satire (de Mulibot!) en verwijzingen naar genreschrijvers met een interessant verhaal over de kracht van verbeelding. Ik vond het een heel vermakelijk verhaal waar ik om heb moeten grijnzen. 'Transformatie' van Debby Willems leek even een standaard weerwolvenverhaal, maar dat was maar 1 pagina. Daarna ging het een andere kant op, met sterke karakters, en een prachtig, gevoelig einde. Mooie slotzin. Ze is een talent om rekening mee te houden! 'De dans van wind en water' van Jaap Boekestein was als alle verhalen van deze auteur een plezier om te lezen en had een mooie oer-Nederlandse sfeer, met polders en molens. Het ging voor mij alleen een beetje als een nachtkaars uit. Ik had een mooie wending op het einde verwacht, nog een sterke uitsmijter, maar dat ontbrak in mijn opinie. Wel heel sterk was het verhaal van Mike Jansen. Goede far future SF, met goede ideeen en een mooi einde. Onvoorspelbaar, maar het blijft hangen. Ik kijk uit naar de SF-roman die hij aan het schrijven is. Eendagskind van Robin Langerak is ook weer SF met een klassiek thema. Het focust zich vooral op de emoties van de hoofdpersonen en is daardoor heel sterk. Het slotverhaal is van Jasper Polane en is het hoogtepunt van deze bundel. Ideeenrijke far future SF met techniek die nauwelijks van magie te onderscheiden is, verschillende werkelijkheden, de belegering van Constantinopel en diep menselijke emoties als basis. Ik vond het adembenemend. Ik sprak de auteur en hij zei me dat hij meer gaat schrijven dat zich in deze wereld afspeelt. Daar kijk ik naar uit. Alleen al voor dit verhaal is deze bundel de moeite waard om te lezen. Het moge duidelijk zijn: ik ben enthousiast. Laat deze bundel niet aan je voorbijgaan!

Ik sta er zelf in, met een gedicht dat ik zelf maar zo-zo vind (ik kan het (nog) niet beter), dus mijn review gaat alleen over al het schrijfwerk van de anderen.
Het leuke aan dit jaarboek vind ik dat het, voor mijn gevoel nog meer dan in de voorgaande jaren, een prachtige verzameling van heel verschillende soorten fantastische verhalen & gedichten bevat. En dan ook nog eens een mooi mengsel van schrijvers. Uiteraard de bekende namen, die er bijna altijd in staan en die dat ook nog wel een tijdje volhouden zullen, maar daarnaast ook een paar mensen waar ik nooit eerder iets van las en waarvan de naam mij (maar ik heb niet zo goed opgelet, geef ik eerlijk toe) als volstrekt onbekend in de oren klinkt.
Dat vind ik dus sympathiek. Vooral ook omdat de kwaliteit van de verhalen zonder uitzondering uitstekend is. Zowel van de nieuwelingen als van de senioren. En die van de gedichten (mijn bakseltje uitgezonderd) liegt er al evenmin om. Mooi spul. Ik heb de hele nacht doorgelezen. Kon niet ophouden. Ben nu dus wel erg moe. Hopelijk maak ik niet al te veel typfouten...
Het mooiste verhaal vond ik dat van Paul van Leeuwenkamp, die de "beroemde" schrijvers in de verre toekomst op humorvolle wijze neerzet. Maar het is spannend op die eerste of tweede plaats in mijn ranglijst, want ik geloof niet dat er een verhaal is dat het moet doen met de derde plek. Alle andere verhalen staan gezamenlijk op plaats 2. De gedichten (het mijne uitgezonderd) staan op de eerste plek: ik vond ze prachtig.
Goed dat er aandacht is besteed aan de onlangs gestorven Eddy Bertin. Dat heb ik elders nog gemist. Het lijkt verdorie wel alsof niemand het heeft opgemerkt, denk ik soms. Maar misschien doe ik nu iemand onrecht? - Is er wel degelijk iemand ergens die er even bij stil heeft gestaan(?) Is ergens in een tijdschrift iets ondernomen, vraag ik me af. Ik weet dat er in "Fantastische Vertellingen" nog een stukje over Eddy komt te staan, maar verder...?
Op de laatste bladzijde van het jaarboek staan ze mooi op een rij: Ganymedes-13, Ganymedes-14, Ganymedes-15, Ganymedes-16, Ganymedes-17 en nu dus ook Ganymedes-18. Wauw! Het zijn er dus inmiddels al zes! Dat is best wel wat, vind ik, voor zo'n kleine uitgever!
Petje af. Diepe buiging. Voor de samenstelling, maar zeer zeker ook voor de uitvoering. Daar kan menige grote uitgever nog een puntje aan zuigen!
Houd vol! Doe zo voort!