Commissaris Omer en de vermoorde onschuld

Bijna 3,5 sterren. Een leuk boekje om tussendoor te lezen, in de trein of op een zondagmiddag bijvoorbeeld. Een groot deel van het boek stond ik op het punt het vier sterren te geven, vanwege de prettige schrijfstijl. Dit is nu een geval waarbij de 'Hollandse spruitjeslucht' ten goede komt aan het verhaal. Het contrast tussen Baantjerachtige commissaris Omer, die van zijn vrouw een cognacje krijgt bij de koffie en goedwillend glimlacht om de 'jeugd van tegenwoordig', en de technische snufjes van een toekomende eeuw (4D-aantekeningen, dat is goed verzonnen!), werkt prima en zorgt voor een leuke combinatie van vertrouwd en nieuw. Ook is het mysterie hier goed uitgewerkt, met aanwijzigingen die prima bij elkaar komen, al was er geen ruimte om een echt verrassend verhaal te schrijven. Mijn enige minpuntje hier was dat het verhaal niet in een SF-setting geplaatst had hoeven worden. De ontknoping had ook bij ons op Aarde gewerkt, want motivatie en methode hadden geen SF-karakter. Alleen de omgeving is 'vreemd', maar het zorgt dat dit als SF-verhaal niet werkt, ook al is het een verdienstelijk politieverhaal.

Dit boek vind ik om veel redenen goed. De schrijfstijl is bekoorlijk, met mooie zinnen en woorden die je lang niet altijd dagelijks tegenkomt. Het plot zit goed in elkaar. Maar het spreekt me in het bijzonder aan vanwege de sympathieke commissaris en zijn relaties met zijn team en vrouw. Er zit veel warmte en levendigheid in de beschrijvingen. Verder is het een verbeeldingsvolle wereld en wordt het mysterie tot een bevredigend einde gebracht.

Een leuk idee: een ervaren aardse speurder op kosmische werelden. De ervaren commissaris Omer reist, meestal geassisteerd door de inspecteurs Cinqvent en Cointreau, naar exotische planeten om daar misdaden op lossen.
Omer is geen futuristische, gestroomlijnde politieman. Integendeel, hij lijkt zo uit een detective uit de jaren zestig gestapt. Hetzelfde geldt voor zijn twee inspecteurs. Maar ze maken wel gebruik van de modernste technieken om bewijsmateriaal tegen de dader te verzamelen. Zo krijgt hij inschedelige instructies. Dat contrast spreekt mij aan: ouderwets speurwerk, gecombineerd met op aarde nog onbekende opsporingsmethoden.
Commissaris Omer en de vermoorde onschuld is het eerste deel van deze mooi vormgegeven serie. Dit keer draait het om de moord op een bekende weldoener op de planeet Smyrnia. Om redenen van discretie wordt Omer ingeschakeld.
Deze korte roman leest als een vlot geschreven, lichtvoetig klein drama. Verwacht geen bizarre plotwendingen of spectaculaire achtervolgingen, dit is vooral een whydunnit. De technische snufjes zijn hulpmiddelen, het gaat vooral om het psychologisch inzicht van de politieman dat tot de oplossing leidt.
Voor wie van speelse verhalen houdt met een bijzondere speurder op onbekende locaties, is deze reeks een aanrader.

Goede Verhalen beginnen met een Gouden Inval. Zoals deze: stel je voor dat je commissaris Maigret, met name qua sfeertekening, karaters en vertelwijze, zou exporteren naar een setting op een verre planeet. Wauw, wat een verdomd puik idee zeg, ik denk dat het zomaar goed uit zou kunnen pakken. Sterker nog, ik zou er meteen mee aan de slag willen. Maar jammer genoeg kan dat niet want het idee is van iemand anders, namelijk van Oxana Langbeen.
Voor ik mij aan bespreking van haar/zijn boekje "Commissaris Omer en de vermoorde onschuld" waag, is het nodig mijn vertrekpunt te verduidelijken. Ik ben doorheen de jaren een enorme fan geworden van Maigret. Dat was bij eerste kennismaking wel anders. In mijn vroege tienerjaren lagen de Maigrets onderop de stapel van te lezen detectives, mijn favoriete genre na de Karl May en Biggles fase. Ik vond de verhalen te weinig vaart hebben. Reconstruerend zou ik zeggen dat ik het te veel gepsychologiseer vond. Eenmaal gerijpt en doordesemd bleek dat juist de charme.
Al direct in de eerste alinea van het boek kreeg ik de indruk dat het om een parodie op Maigret ging. Bij het doorsnee fandom kan zoiets verkeerd vallen, maar ik sta er in principe welwillend tegenover. Wel is het zo dat parodieën, persiflages en humor in het algemeen, het moeilijkste onderwerp van het schrijversvak zijn. Als je tenminste uit wilt stijgen boven het niveau van "lachen om een onderbroek" of "twitter". Ik verklap alvast dat Oxana Langbeen wat dit betreft niet is uitgegleden. En laat ik meteen iets rechtzetten, het gaat niet om een parodie, maar veleer om een vette knipoog, een lichtvoetige pastische met een ondertoon van waardering.
Het verhaal nu. Commissaris Omer bevindt zich met twee van zijn inspecteurs, de gepastischeerde evenknieën van bijvoorbeeld LaPointe en Janvier, op de planeet Smyrnia. Ik hoef er niet bij te zeggen "in de verre toekomst" want dat lijkt me vanzelf te spreken. Hij heeft net een zaak opgelost en staat op het punt de koffers te pakken. Maar dan dient zich een nieuwe zaak aan, met politieke gevoeligheden, waar een buitenstaander zich beter aan kan branden dan het bevoegde gezag.
Een rijk persoon die een goede doelen organisatie leidt, is dood gevonden in zijn landhuis. Vanzelfsprekend duikt het team van Omer in de geschiedenis van de man, maar heel duidelijke aanwijzingen levert dat nog niet op. Intussen heeft de commissaris kennis gemaakt met een sociale randfiguur die beschreven wordt als een uitgestotene. Hoe dat uitstoten in zijn werk gaat, wordt niet toegelicht, maar het woord laat weinig te raden over, je hoort er niet bij als uitgestotene. De commissaris nodigt de man uit voor een maaltijd en voor het ophalen van een paar schoenen. Zonder naar zijn schoenmaat te vragen.

LET OP ** In het volgende stuk is sprake van een spoiler **
Intussen gaat het onderzoek door. Het slachoffer blijkt nogal last gehad te hebben van verdwijnende echtgenotes. Terwijl hij vrij snel weer een nieuwe blom aan zijn zijde had. Alle reden voor verdenking. Maar toch komt de zaak pas tot oplossing als de uitgestotene zijn levensverhaal vertelt bij de Omers aan tafel. Die trekken hun conclusies en wrijven met de handen over hun nog niet gedigitaliseerde harten. De zaak "blijkt" niet op te lossen en de sympathieke uitgestotene wijzen zij en passant ook nog op een baan. Als ik een beetje normaal werkend geheugen had, zou ik het verhaal kunnen noemen waarin commissaris Maigret besluit dat de zaak niet op te lossen is en de dader laat gaan. Ik heb het vorig jaar nog gelezen, nota bene.
** EINDE van het gedeelte met een spoiler **

Is het een geslaagd verhaal? Voor het antwoord bekijk ik twee aspecten: het verhaal an sich en de mate waarin het een geslaagde pastische is. Als je het verhaal als een crimi (da's toch Franser) met een knipoog leest, dan kom je weinig tekort. Het leest lekker vlot en het zit vol met grapjes, waar zowel de liefhebbers van science fiction als die van detectives met uit de voeten kunnen. Er zitten ook wel wat insidersgrapjes in waar doorsnee Nederland niet veel mee kan, maar wat dondert dat.
Een minpuntje is dat het verhaal vlak voor de ontknoping wat kaal en afgeragd overkomt. Alsof de schrijver opeens haast had om naar het slot toe te werken. We horen weinig over het resultaat van de sectie op het lichaam van het slachtoffer. En uit het niets komt de ontdekking van een bak met agressieve zuren. Ook de ontmoeting met de uitgestotene lijkt me een beetje te toevallig.
Ik heb vaag de indruk dat het verhaal in een keurslijf van tachtig pagina's is geperst. Geen idee of dat waar is, maar in dat geval zou er in het begin flink geschrapt moeten zijn om ruimte te winnen voor de csi aspecten van de zaak. Die komen nu namelijk nauwelijks aan bod, terwijl daar vanuit sf-oogpunt toch een heleboel leuks te vermelden was geweest. Een gemiste kans.
Blijft de vraag of het een geslaagde pastische is. Voor een deel. De associatie met Maigret was heel sterk voor mij. Omer heeft zijn vrouw bij zich, die trouwens meer in te brengen heeft dan mevrouw Maigret, maar we leven natuurlijk niet meer in die tijd. Zijn inspecteurs heten Cointreau (een Franse likeur) en Cinqvent (een tamelijk onbekend wijndomein). De laatste strooit met Franse uitdrukkingen en gezegdes.
Waar ik veel miste was op het gebied van de sfeertekening. Bij Maigret roepen de achterlichten van auto's op de kletsnatte boulevards beelden op van beroemde impressionistische schilderijen. Simenon schitterde in dat soort melancholische beschrijvingen. Bij hem leefde het fin de siècle voort tot na de tweede wereldoorlog. Ook de manier waarop commissaris Omer bij de eindstreep komt, is niet helemaal Maigret-waardig. De oplossing komt te veel uit de lucht vallen.
Kortom, als pastische vind ik het minder geslaagd. Ik heb begrepen dat er meer delen volgen, dus ik hoop dat de schrijver op dit punt meer de diepte in wil gaan. En ik hoop dat zij/hij zich dan met name de vraag wil stellen: waar is verdomme de pijp gebleven?

De stichting Fantastische Vertellingen wil met haar nieuwe snuffel-reeks een springplank bieden voor nieuw of miskend talent in Nederlandstalige, fantastische speurders. Dit is het tweede boekje in de reeks en het eerste boekje over Commissaris Omer. Het mag met recht een boekje genoemd worden: het bevat zo’n 80 bladzijden verhaal.
Commissaris Omer is een detective uit de toekomst, op het moment gestationeerd op de planeet Smyrnia. Op verzoek van de plaatselijke overheid heeft hij net een moord opgelost en staat hij op het punt zich te storten op een tweede. Commissaris Omer is van de oude stempel: samen met zijn twee collega’s lost hij de zaak op met behulp van beredenering, het gebruik van het aanwezige bewijsmateriaal, en in dit geval een flinke dosis geluk.
Het voelt alsof Commissaris Omer een detective uit een film Noir is, die is opgepakt en in de toekomst is neergezet. Het verhaal zou zich dan ook zonder problemen kunnen afspelen in het huidige Nederland. Hoewel er gebruik wordt gemaakt van robots en technieken die (nog) niet bestaan, is geen van deze elementen van cruciaal belang voor het verhaal.
Lees de volledige bespreking op: https://www.hebban.nl/recensies/tanja-krone-over-commissaris-omer-en-de-vermoorde-onschuldn.

Kijk voor deze waardering op: https://www.hebban.nl/boeken/commissaris-omer-en-de-vermoorde-onschuld-oxana-langbeen

Baantje in Space.
Commissaris Omer en zijn team onderzoeken een moord op een Weldoener op de planeet Smyrnia. Het is een echte Whodunit mysterie geworden.
Het verhaal doet mij aan als een Baantje aflevering. Een oudere commissaris die op zijn eigen rustige manier het raadsel rondom de moord oplost. Door deze manier van verhaal opbouw had ik al snel door wie de dader was, maar dat mocht de pret niet drukken door de mooie zetting die Oxana gebruikt om haar verhaal te vertellen.

Oxana heeft een geheel eigen schrijfstijl, die niet met andere auteurs te vergelijken is. In dit verhaal gaat het om een reizende commissaris, die gevoelige misdaden oplost en ik heb gehoord dat er meer delen van gemaakt zullen worden. Dat lijkt me de moeite waard, want het zit goed in elkaar. Ik werd af en toe wel een beetje zat van alle keren dat er iets "inschedelig" gebeurt, maar ach, eigenlijk is dat best leuk bedacht. Er zijn heel veel vondsten in dit verhaal verwerkt, met nieuwe apparaten en zo. Dat maakt het tot iets speciaals, want dat heb ik nooit eerder in dit soort verhalen in deze omvang gelezen. Ik ga zeker het volgende deel, als dat er komt, ook kopen.
Het is ook een mooi verzorgd boekje. Heel erg luxe. Echt een aanrader!