jaarboek Ganymedes-17

Een korte verhalen verzameling van hoge kwaliteit. Meestal zijn er bij dit soort verzamelingen wel een paar verhalen die me iets minder aanspreken, maar eigenlijk vond ik van deze elk verhaal erg goed. Een fijne mix van fantasy, science fiction en aanverwante genres. Veel originele ideeën en verhalen die je aan het denken zetten of je bij blijven.

Ook leuk dat er achterin het boek wat meer informatie staat over de verschillende auteurs. Er zijn er zeker een paar bij waar ik meer van wil lezen.

Echt een aanrader!

Ik heb me prima vermaakt met dit nieuwe jaarboek. Volgens mij zijn de vereisten nog wat "strakker" gezet dan in de voorgaande jaren het geval was. Het gevolg is, voorzover ik dat beoordelen kan, dat de bundel wat dunner is uitgevallen dan eerdere exemplaren, maar ook een wat constanter (en hoger) kwaliteitsniveau heeft – al sta ik er dit jaar zelf niet in...
Met name het verhaal van Paul Harland is bij mij blijven "spoken". Misschien domweg omdat het 't laatste verhaal in de bundel was, maar volgens mij is dat goeddeels ook veroorzaakt door de dramatiek die het weergeeft en de tijdsgeest, die in het 'naschrift van de redactie' is verwoord. Volgens mij is hier sprake van een getormenteerd leven en een groot talent dat, als ik de berichten op het web geloven mag, een dramatisch einde heeft beleefd.
Daarnaast is mij het verhaal "De druppelaars" (Jorrit de Klerk) bijgebleven, met name omdat daarin echte karakters voorkomen die niet zomaar worden "beschreven", maar die ook echt door de zetting van het verhaal voor mij gingen "leven". Wat ging er in die koppies van deze personages om? – Dat wil ik in het verhaal terugzien, en dat is hier knap en goed gedaan.
Het verhaal "Zie je, ik hou van je" (Nienke Pool) vond ik wat lang voor wat het te vertellen had en met wat niet altijd even noodzakelijke mystiek omgeven. Wel vond ik het een prachtige illustratie van Gidion van de Swaluw die daarbij is geplaatst, overigens.
De opening met "Schreeuwende beelden" (Max Moragie) was terecht gekozen. Hier spat de routine van deze schrijver van af. Leuk verhaal, levende personages, geen hersenklievende plot, maar daar ging het wat mij betreft gelukkig ook helemaal niet om.
Hetzelfde (van die routine en de vaart van het verhaal, bedoel ik) geldt voor "Buitendijks, waar de nachtmeeuwen jodelen" (Tais Teng). Ook hier is duidelijk een geroutineerde en vlotte verteller aan het woord, die de vaart er goed in houdt.
De poëzie in deze bundel vind ik zeer de moeite waard en ik hoop van ganser harte dat er in vervolgen een plekje voor ingeruimd zal blijven. En natuurlijk dat er daadwerkelijk dichters ook leuk materiaal blijven opsturen. Het voegt mijns inziens wel degelijk een facet toe. Net als illustraties, overigens. Ook al is het natuurlijk wel een feit dat het formaat van dit pocketboek zich niet of nauwelijks leent voor een illustrator die graag eens zou willen "uitpakken".
Ik pakte er zomaar een paar verhalen uit, om even op in te zoomen, maar laat duidelijk zijn dat ik geen enkel verhaal aantrof dat beneden de maat was. Integendeel.
Ik kan deze bundel van harte aanraden. Voor de prijs hoef je het niet te laten. En je steunt er een Goede Zaak mee bovendien!

- review overgenomen van Goodreads (zie: https://www.goodreads.com/review/show/2098321219) -
Ganymedes biedt opnieuw een mooie mix van fantastische verhalen uit het Nederlandse taalgebied. 'Thuisreis' van Johan Klein Haneveld en 'Zie je, ik hou van je' van Nienke Pool bleven me het meest bij. Maar alle verhalen mogen er zijn!
'Schreeuwende beelden' van Max Moragie is vanuit oprechte bezorgdheid geschreven en daarmee een vrij politiek bewogen verhaal.
'Momentopname' van Sophia Drenth is beklemmend en eng.
'Thuisreis' van Johan Klein Haneveld biedt een hartverwarmende glimmer van hoop in een hard SF-verhaal.
'Een groene wereld' van Annette Akkerman leest als een bevreemdende waarschuwing: don't do drugs.
'Zie je, ik hou van je' van Nienke Pool is feministisch en rauw, vol heftige emotie.
'Jed' van Bernard Govaert is grappig en beangstigend tegelijk.
'Het poedereffect' van Remco Meisner is een goed idee dat tot nadenken stemt.
'Een lied voor de doden' van Tom Schoonbaert is gruwelijk op precies de goede wijze.
De gedichten van Ingmar Heytze zijn mooi en beeldend.
Het gedicht van Johan Klein Haneveld is een oproep tot natuurbehoud, in vlammende zinnen.
'Kwapik in DUBIO' van Paul van Leeuwenkamp is mooi en filosofisch.
'Helmuth en de chrysograaf' van Reinold Widemann is prachtig bizar.
'Boven het maaiveld' van Marcel Ozymantra geeft beklemmend weer hoe Nederland eruit kan komen te zien als we ons gezegde van 'boven het maaiveld' te ver doorvoeren.
'Een hemels leven' van Hay van den Munckhof geeft een heel nieuwe betekenis aan 'hemels'.
'De patch' van Frank Roger werkt een eng idee invoelbaar uit.
'De druppelaars' van Jorrit de Klerk is griezelig.
'Freeze Frame' van Robert Smets is een mooi SF-verhaal.
'Buitendijks, waar de nachtmeeuwen jodelen' van Tais Teng is erg goed geschreven.
Tot slot is 'Il est cinq heures' van Paul Garland rauw en heftig.

Bijna een 9. Ik trof in deze bundel geen verhalen aan die me tegenvielen, zoals in de vorige bundel (waar twee verhalen me niet zo aanspraken). Hier was de kwaliteit in mijn ogen steeds heel hoog en ik had werkelijk het idee dat Remco en Paul (de samenstellers) daadwerkelijk het beste uit het aangebodene hebben gekozen (rekening houdend met de eis dat er een mix moest ontstaan van schrijvers (oud/nieuw, man/vrouw) en genres). Aan de andere kant zaten er iets minder verhalen in die er echt bovenuit staken. Niet zoals bij Ganymedes 13, waarvan ik me nog heel wat verhalen kan herinneren. Maar ook in Ganymedes 14 zaten meer echte toppers dan in deze bundel, althans in mijn beleving. Allemaal heel goede verhalen, maar iets minder echt uitzonderlijke verhalen. Maar dat is misschien ook goed voor een bundel als deze, die op deze manier een evenwichtige leeservaring biedt.
De voor mij de boven de rest uitstekende verhalen waren ten eerste de korte, huiveringwekkende vertelling van Sophia Drenth, die haar talent om emotie over te dragen hier destilleert en de lezer met het angstzweet op het voorhoofd achterlaat. Het lijkt weer een idee uit een nachtmerrie, maar als haar verhalen inderdaad op die manier tot stand komen, hoop ik dat ze nog veel nare dromen heeft... Genreveteraan Tais Teng toont aan, opnieuw, dat hij niet zonder reden al zoveel decennia gepubliceerd wordt, al vanaf een van de eerste Ganymedes-bundels. Zijn verbeelding, zijn beelden, de verwondering - hij schept kleurrijke werelden waarin technologie en magie versmelten, culturen samenkomen. Duidelijk heeft hij een grote kennis van andere landen en gebruiken en daarmee vormt hij een heel eigen universum. Ik kan er alleen maar vol bewondering bij zuchten. De derde uitschieter naar boven is het verhaal van Marcel Ozymantra - in briefvorm geschreven, vol satire en kritiek op de 'doe maar normaal dan doe je al gek genoeg'-mentaliteit van de Nederlanders, aanvankelijk lijkt het humoristisch, maar een veeg horror (de natuur van de wilders) maakt het einde rauw en aangrijpend (vooral omdat de stem van de briefschrijver zo sympathiek was). Ik hoop dat Marcel voor de volgende bundel of voor Fantastische Vertellingen ook weer een verhaal aanlevert! Het postume verhaal van Paul Harland was goed geschreven, heel beeldend. Rauw ook. Een vleugje magisch realisme. Maar bepaalde elementen erin schuurden een beetje met mijn ethische en esthetische voorkeuren. Het werd me echter wel weer eens duidelijk waarom hij geëerd wordt als een van de grondleggers van het genre in Nederland. Erg goede, maar net niet tot de top behorende verhalen in de bundel waren het lange 'Zie je, ik hou van je' van Nienke Pool. Ik blijf van mening dat ze meer voor volwassenen moet schrijven, of meer verhalen van deze lengte, want net als haar Johannes 14:6 was dit weer een rauw, nietsontziend verhaal, dat mythologie en verbeelding mengde met een stuk maatschappijkritiek. Interessant opgebouwd en met een heel aantal verrassingen over de wereld en de karakters die ik niet had zien aankomen. De botsing tussen moderne namen en gebruiken uit de oudheid maakte dat het me een beetje moeite kostte in het verhaal te blijven, en ik vroeg me af waarom na Ierland Australie aan de beurt was (eerst andere continenten leek me), maar ik snap wel heel goed waarom dit verhaal behoorlijk hoog eindigde bij de laatste Harland Awards. Volgende verhalen van Nienke zal ik weer met aandacht lezen! 'Een lied voor de doden' en 'De druppelaars' waren goede horrorverhalen en met name het tweede verhaal had een goede twist die ik niet had zien aankomen. Zoals het hoort. En 'Freeze frame' was een interessant verhaal over een onverwacht gevolg van het door je te laten bevriezen naar de toekomst reizen - een waar ik nog niet over had nagedacht.
Het grote aantal SF-verhalen in deze bundel (en daar reken ik het verhaal van Nienke Pool ook toe) stemde me tot vreugde. Ik heb al een tijdje de indruk dat de SF aan een renaissance toe is in Nederland, en dat er steeds meer schrijvers zijn die hier onbeschaamd voor kiezen. Deze bundel bevatte in vergelijking met vorige duidelijk minder magisch realisme of 'urban fantasy'. Ook leuk om thema's te zien terugkomen, zoals het lot van Europa (het openingsverhaal gaat over de verstedelijking en het lot van het platteland. Het werd me alleen een beetje lang uitgetrokken, en had een paar pagina's korter kunnen zijn) en de immigratie en een multiculturele samenleving (mooi weergegeven door Tais Teng). Mijn eigen verhaal was het enige voorbeeld van 'far future SF' in de bundel. De bundel bevat naast mijn verhaal ook een gedicht van mijn hand, maar daar zal ik het in deze recensie niet over hebben. Dat het feit dat ik in de bundel sta mijn mening gekleurd zal kunnen hebben, geef ik grif toe. Maar mijn enthousiasme voor Ganymedes en de andere projecten van Remco Meisners Stichting Fantastische Vertellingen is ongeveinsd. Elke genreliefhebber in Nederland zou deze bundel moeten lezen (al moet je er wel tegenkunnen dat niet elk verhaal goed afloopt). Van harte aanbevolen!